Kapituła Nagród Lewiatana i zarząd Konfederacji Lewiatan uhonorowały w tym roku cztery osoby: Leszka Gierszewskiego, Lenę Kolarską-Bobińską, Andrzeja Koźmińskiego i Adama Michnika. Nagrody wręczono w poniedziałek w warszawskiej Filharmonii Narodowej.

Na polskich uczelniach studiuje 36 tys. studentów zagranicznych. To nieco ponad 2 proc. ogółu studiujących. Resort nauki i szkolnictwa wyższego chce, by w kolejnych latach odsetek ten był znacznie wyższy. Planuje też przyciągać na uczelnie zagranicznych naukowców.

Trwają prace nad nowym systemem oceniania jednostek naukowych, który będzie przede wszystkim premiował jakość, innowacyjność i wdrażanie projektów do przemysłu. Nowy system pozwoli skuteczniej wspierać działalność badawczą najlepszych instytutów. W maju br. wejdą też w życie przepisy zmieniające zasady finansowania współpracy międzynarodowej oraz inwestycji w infrastrukturę badawczą.

Nowe programy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego mają zacieśnić współpracę szkół z uniwersytetami. Uniwersytet Młodych Wynalazców i Akademickie Centrum Kreatywności za łącznie 4,5 mln zł mają stworzyć ciąg edukacyjny, by kształcić kreatywnych obywateli i zwiększyć innowacyjność. W ciągu ostatnich kilku lat wydatki na rozwój szkół wyższych i instytutów naukowych wyniosły ponad 27 mld zł. Powstało 200 nowych laboratoriów. Uczelnie mają wykorzystać powstałą bazę do popularyzacji nauki.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego spodziewa się, że w przyszłym roku w ramach programu „Polski Erasmus dla Ukrainy” do Polski na roczne stypendium przyjedzie ponad 500 studentów i doktorantów z Ukrainy. To program dla osób z obszarów objętych działaniami wojennymi, które straciły źródło utrzymania. Cały program kosztować ma 10,7 mln zł.

Jesienią ruszają dwa programy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które mają zacieśnić współpracę uczelni ze szkołami średnimi oraz pobudzić kreatywność i innowacyjność wśród uczniów na wszystkich poziomach kształcenia. Budżet obu programów to 4,5 mln zł. Uczelnie mogą składać wnioski do końca września.

Możliwość studiowania przez całe życie, zniesienie opłat za drugi kierunek, uwłaszczenie naukowców i nowe zasady tworzenia związku uczelni – to najważniejsze zmiany, jakie niesie ze sobą nowa ustawa o szkolnictwie wyższym, która ma obowiązywać już od nowego roku akademickiego. Wprowadzone zmiany mają poprawić sytuację absolwentów na rynku pracy oraz ułatwić uczelniom przetrwanie niżu demograficznego.

Nowy projekt ustawy, nad którym toczą się prace w Sejmie, przewiduje możliwość uzyskania dyplomu po kursach pozauczelnianych, prawo własności do osiągnięć innowacyjnych dla naukowców i studenckie staże w biznesie. To nowe regulacje, które mają motywować do zdobywania wykształcenia i wykorzystywania potencjału nauki w praktyce. Minister nauki i szkolnictwa wyższego liczy, że ustawa zacznie obowiązywać jeszcze przed nowym rokiem akademickim.

Zmiany w Prawie zamówień publicznych zakładają zwiększenie progu zobowiązującego do ogłoszenia przetargu z 14 do 30 tys. euro., rozszerzenie tzw. zamówień z wolnej ręki i wyłączenie dostaw towarów oraz usług do celów badawczych spod reżimu zamówień publicznych. Nowe przepisy wejdą w życie w ciągu dwóch tygodni. Mają one ułatwić działalność naukowcom i pobudzić do intensyfikacji badań naukowych.

Blisko 15 mld euro zostanie przeznaczonych na program Erasmus+ do 2020 roku. Do Polski trafi ok. 1 mld euro, z czego jedna trzecia na szkolnictwo wyższe. W nowej formule unijny program stypendiów i wymiany studenckiej ułatwi międzynarodową współpracę uczelni i biznesu, z korzyścią dla studentów i nauczycieli akademickich. Pozwoli im m.in. na włączanie się w międzynarodowe platformy cyfrowe i uczestnictwo w innowacyjnych programach naukowych.

Prace nad unijnymi regulacjami w sprawie gazu łupkowego mogą się przedłużyć na kolejną kadencję Parlamentu Europejskiego. To dobra wiadomość dla Polski, dla której wyśrubowane wymogi związane z ochroną środowiska mogłyby oznaczać trudności w poszukiwaniach i wydobyciu gazu niekonwencjonalnego. To również szansa, że regulacje w dotychczas omawianym kształcie w ogóle nie powstaną, bo stopniowo zmienia się podejście w UE do tego surowca.